muñatones dorretxea

Muñatones eraikina multzo bateko zatia da. Beste eraikin osagarri batzuekin osatu zuen multzoa: gaur egun desagertua dagoen San Martin Muñatoiz baseliza eta Pizkundeko jauregi bat, zaharberritua. Gazteluak erdigunean du jatorria, Erdi Aroko euskal gaztelu gehienek bezala: kubo formako dorre-gotorleku almenatua, oso hermetikoa, harresi-barru angeluzuzen batekin inguratua, alde bakoitzean kubo bana duela eta dorre karratua bi aldetan, sarrera modura. Sarrera zeharkatuta defentsako bigarren lerro almenatura heltzen gara eta hortik benetako dorrera.
Oraingo monumentua lehenago egon ziren eraikinetatik eratorritakoa da eta mende bat baino gehiagoan eraikitakoa. Juan Lopez de Salazar hasi zen, 1339 aldera, garai hartako San Martin gotorlekua eraikitzen. Haren dorrea eraikin solido eta hermetikoa zen, lauangeluko oinplanokoa, zabalera sakonera baino zertxobait nabarmenagoa zuela. Gaur egun hogei metroko altxaera dauka. Bi solairuei eta hirugarrenaren abiaburuari dagozkio eta, horrenbestez, hortik eratortzen den bolumena nahiko bertikala da. Hormak nahiko lodiak dira (1,10 m) eta ongi ordenatutako harlanduxkoan eta harlanduzkoan prestatuta daude, gune noblearen adierazgarri.

(iker)

arkitektura erromanikoa

Arkitektura erromanikoa arkitektura estilo bat da, Europan jaio eta garatu zena Erdi Aroko urteetan zehar (950 inguru ~ XII. mendea arte).

Arkitektura honen ezaugarriak:

• Arkitektura rurala edo mendikoa: garai haietan ez zen ia hiririk. Zeudenak oso txikiak ziren.
• Artisau arkitektura: artisau Kuadrilla txikiek garatzen zuten arkitektura. Haien ezagupenak, belaunaldiz belaunaldi transmititzen ziren. Talde hauek lortzen zuten neurri handiko eraikinak jasotzea, ia makinariarik gabe. Denbora zen faktore nagusiena.
• Monastegiko arkitektura: monastegiak ziren ekonomikoki orekatuen zeudenak, kultura gehien zutenak, eta beraz, erromanikoaren hazkundea, monastegien garapenarekin bat zetorren.
Arkitekturaren funtzioak:

• Ostatu eman
• Otoitzarako eliza eskeini
• Gurtzeko, erlikiak erakustea

(iker)

Erdi Aroko artea

Erdi Aroko artelan gehiena erlijioarekin lotuta zegoen, gehienetan Elizak, edo Elizaren gizabanako boteretsuek, apezpikuek esaterako, edo bizitza amankomuneko elkarteek, konbentuek esaterako, eskatzen eta ordaintzen baitzuten artea. Gainera, oso maiz erabilpen liturgikoa zeukan: gurutzeak edo erretaulak, besteak beste.
Erdi Aroko funtsezko gaietako bat errealismo eza da. Irudigintzako perspektibaren inguruko eta gizakien figura ulertzeko ezaguera franko Erromako erorketarekin galdu zen. Hala ere, historialari ugarik adierazi dute errealismoa ez zela ertaroko artisten kezka nagusia. Mezu erlijiosoa iragarri nahian, irudi ikonikoak zehaztasun handiz egindakoak baino ziren beharrezkoak.

(iker)

erdi aroko antolamendua

Historiagile batzuek erdi aroa hiru zatitan banatzen dute(Goiz erdi aroa, tarteko erdi aroa eta berant erdi aroa.Baina beste batzuek,aldiz,soilik bi zatitan(goiz erdi aroa eta berant erdi aroa):
1. Goiz Erdi Aroa, V. mendean Mendebaldeko Erromatar Inperioaren egitura soziopolitiko eta ekonomikoak suntsitu zirenetik XII. mendean merkataritzako burgesia indarrez agertzen den artekoa.
2. Berant Erdi Aroa, XV. mendera arte luzatu zena, burgesiaren (aberatzez osatutako maila) finkatze sozial eta ekonomikoarekin batera, Mendebaldeko Europa osoan mugimendu sozial eta kultural handia zabaldu zuena.

(andrea,ane,iker)

ERDI AROA

-Erromatar Inperioa erori zenean ERDI AROA hasi zen. ERDI AROAn hiru garai bereizten dira: GOIZ ERDI AROA, TARTEKO ERDI AROA eta GOIZ ERDI AROA.

-GOIZ ERDI AROAn Bizantziar Inperioa, Islama eta Mendebalde Germaniarra bereizten dira.

-TARTEKO ERDI AROAn Feudalismoa indartu zen.

-BERANT ERDI AROAn izugarrizko krisia gertatu zen.Euskal Herrian bandoen arteko (Ganboatarrak eta Oinaztarrak) gudak gertatu ziren.

(ane)